۲۱:۳۸ – ۲۶ مهر ۱۴۰۴
باشگاه خبرنگاران جوان ـ کنفرانس بین‌المللی «کارآفرینی اجتماعی، توسعه منطقه‌ای و عدالت اجتماعی» امروز ۲۶ مهر ۱۴۰۴ به همت دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران و با همکاری مجلس شورای اسلامی در تالار علامه امینی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران برگزار گردید.
این رویداد که با حضور محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی؛ محمدحسین امید، رئیس دانشگاه تهران؛ حسین سیمایی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، کارآفرینان برجسته، نمایندگان بنگاه‌های اقتصادی و اساتید دانشگاه برگزار شد، بر نقش کلیدی کارآفرینی اجتماعی در حل مسائل کشور تأکید داشت.
ضرورت همکاری نهادی میان دولت و مردم
رئیس مجلس شورای اسلامی در سخنانی بر نیاز به دیدگاهی نوین برای حل مشکلات کشور تأکید نمود و عنوان کرد: «برای رفع چالش‌ها، باید همزمان به دیدگاه کارآفرینان اجتماعی و دولت توجه کرد».
او با بیان اینکه آرمان‌های واقعی با زندگی روزمره مردم همخوانی ندارند، افزود: «حل این مسئله مستلزم مشارکت مؤثر میان نهاد دولت و مردم است».
قالیباف یکی از مشکلات را تمرکز دولت بر استفاده منابع در ساختارهای ناکارآمد و دیگری را فعالیت‌های خیریه سنتی که فاقد پایداری و قابلیت گسترش هستند، معرفی کرد.
رئیس مجلس بر اهمیت همکاری نهادی بین دولت و مردم تأکید کرد و گفت: «دولت باید کوچک باشد اما پیش از همه خردمند و توانمند باشد. دولتی که خردمند و عقلانی عمل کند، می‌داند چه زمان نیاز به توسعه و چه زمان به کوچک‌سازی و چابکی دارد».
تأکید بر عقلانیت، عدالت و معنویت
او با ذکر تأکید امام خمینی بر عقلانیت، عدالت و معنویت، این موارد را اساس کارآفرینی اجتماعی دانست و افزود: «کارآفرینی اجتماعی صرفاً خلق ثروت اقتصادی نیست بلکه نهضتی عملی برای توسعه اجتماعی در تمامی ابعاد است».
رئیس مجلس مسئولیت اجتماعی را قلب تپنده کارآفرینی اجتماعی معرفی کرد و گفت: «متأسفانه گاهی به نام مسئولیت اجتماعی، کارهایی انجام می‌شود که ضد آن است.»
مردمی‌سازی به جای افزایش قیمت
وی در بخشی از سخنانش به موضوع انرژی پرداخت و گفت: «اولین راهکار افزایش قیمت نیست بلکه مردمی‌سازی انرژی است چون انفال عمومی بوده و باید به صورت عادلانه به مردم برسد».
قالیباف در پایان با اشاره به فرهنگ جوانمردی و مواسات در تمدن ایرانی-اسلامی بیان داشت: «گرچه باید فرهنگ وقف در کشورهای توسعه‌یافته را نیز مورد توجه قرار دهیم اما اکنون نیازمند بازشناسی و بازآفرینی این فرهنگ در قالب کارآفرینی اجتماعی با نگاهی نو هستیم».
قوانین ناکارآمد مانع کار خیر در ایران هستند
حسین سیمایی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، در سخنانش پرسید چرا نرخ کار خیر در ایران نسبت به کشورهای دیگر قابل قبول نیست و به تشریح چالش‌های پیش‌رو در امور خیریه پرداخت.
او پایین بودن این میزان را ناشی از مشکلات حقوقی دانست و گفت: «در کشور ما قوانین ناکارآمدی در این حوزه وجود دارد».
وزیر علوم با اشاره به ماده ۱۳۹ قانون مالیات‌های مستقیم اظهار داشت: «در این قانون درآمدهایی که به امور خیریه اختصاص می‌یابند از مالیات معاف‌اند اما اگر یک نهاد خیریه بخواهد شرکتی تأسیس کند و از درآمد آن کار خیر کند، مشمول مالیات خواهد بود.»
پیچیدگی روند اخذ مجوز برای نهادهای خیریه
سیمایی همچنین به پیچیدگی فرایند اخذ مجوز نهادهای خیریه اشاره کرد و افزود: «برای دریافت مجوز، باید مراحل قانونی متعدد و پیچیده‌ای را طی کرد. قوانین سختگیرانه‌ای برای حمایت از امور خیر وجود دارد اما در عمل کارهای خیر بزرگ در معرض خطر قرار دارند، بنابراین بسترهای حقوقی جدید باید ایجاد شود».
او از برنامه مجلس برای تأسیس نهاد قانونی در این زمینه خبر داد و ابراز امیدواری کرد: «مرکز پژوهش‌های مجلس با مطالعات تطبیقی مدل بومی و کارآمدی ارائه خواهد داد.»
وزیر علوم در پایان با مقایسه سازوکارهای نظارتی ایران و سایر کشورها گفت: «در نظام کارآفرینی اجتماعی جهانی، نظارت پسینی توسط نهادهای غیردولتی انجام می‌شود که از مشکلات جلوگیری و بروکراسی را کم می‌کند.»
دانشگاه تهران پیشگام در کارآفرینی
محمدحسین امید، رئیس دانشگاه تهران، در این نشست با اشاره به سابقه کارآفرینی در دانشگاه تهران گفت: «حدود ۲۵ سال پیش اولین گروه کارآفرینی در دانشگاه تهران شروع به کار کرد؛ در حالی که آن زمان مفهوم دانشگاه نسل سوم در ایران مطرح نبود. امروز مجموعه قدرتمندی در زمینه کارآفرینی در کشور شکل گرفته و دانشگاه تهران همواره پیشتاز است».
کارآفرینی اجتماعی؛ راه حلی برای کاهش شکاف‌های اجتماعی
امید گفت: «از دیرباز کارآفرینانی در کشور بوده‌اند که علاوه بر سودآوری، به عدالت اجتماعی نیز توجه داشته‌اند اما این نگرش تاکنون مفهوم عمومی و عینی نیافته بود».
رئیس دانشگاه تهران، کارآفرینی را پایه توسعه دانست و گفت: «فرآیند کارآفرینی می‌تواند همزمان ثروت خلق، محیط زیست حفظ، منابع آبی صیانت و شکاف‌های اجتماعی کاهش دهد؛ با شرط ایجاد کارآفرینی اجتماعی».
چالش‌های کارآفرینی اجتماعی
وی به چالش‌های این نوع کارآفرینی اشاره کرد و گفت: «کمّی‌سازی تأثیرات کارآفرینی اجتماعی و نحوه انعکاس آن در قوانین و ارزیابی عملکرد شرکت‌ها از جمله این چالش‌ها است. وقتی اثربخشی اجتماعی مبنا باشد، حتی به حاشیه‌نشینان و افراد محروم توجه می‌شود که ویژگی بارز کارآفرینی اجتماعی است و از شکاف بیشتر در جامعه جلوگیری می‌کند».
شایان ذکر است که در این همایش، کارآفرینان موفق کشور نیز نظرات و دیدگاه‌های خود را ارائه دادند و مقالات پذیرفته‌شده از روز چهارشنبه در پنل‌های تخصصی دانشکده کارآفرینی و کتابخانه مرکزی ارائه شد.
