منتشر شده در 17 مهر 1404 ساعت 18:30
موتور TU3 ایران خودرو که پیش‌تر در پژو ۲۰۶ تیپ ۲ نصب می‌شد، اکنون در پژو ۲۰۷ به کار گرفته شده و همچنان در حال تولید است.
ویژگی‌های فنی موتور TU3
موتور TU3 با حجم ۱.۴ لیتر (۱۳۶۰ سی‌سی)، دارای چهار سیلندر خطی و ۸ سوپاپ است و وزن آن حدود ۱۱۴ کیلوگرم می‌باشد. این پیشرانه توانایی تولید ۷۵ اسب‌بخار در ۵۵۰۰ دور بر دقیقه و حداکثر گشتاور ۱۱۸ نیوتن‌متر در ۳۴۰۰ دور بر دقیقه را دارد. نسبت تراکم سوخت به هوا ۹.۶ به ۱ بوده و سیستم سوخت‌رسانی آن انژکتوری چند نقطه‌ای (MPI) است. استاندارد آلایندگی مدل‌های قدیمی یورو ۴ و مدل‌های جدید یورو ۵ را دارد. قطر پیستون ۷۷ میلی‌متر، کورس حرکت ۷۵ میلی‌متر و مصرف سوخت آن در شهر ۹.۲، در خارج از شهر ۵.۴ و ترکیبی ۶.۸ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر است.
بلوک و سرسیلندر از آلومینیوم ساخته شده و میل‌سوپاپ آن به صورت تک میل‌سوپاپ بالا (SOHC) است. سوخت مصرفی بنزین با اکتان ۹۵ بوده و ظرفیت روغن موتور ۳.۲۵ لیتر است. طراحی ساده این موتور باعث شده دوام نسبی داشته باشد و تعمیر آن برای مکانیک‌ها آسان باشد.
تاریخچه موتور TU3 و ورود به بازار ایران
خانواده موتورهای TU متعلق به پژوسیتروئن است که نخستین نسل آن در سال ۱۹۸۶ معرفی شد. در طی دو دهه، شش نسل از موتورهای TU توسعه یافته که فقط دو نسل TU3 و TU5 وارد بازار ایران شدند. ایران خودرو ابتدا در سال ۱۳۸۰ موتور TU3 را روی پژو ۲۰۶ نصب کرد و سه تیپ ۱، ۲ و ۳ با این موتور تولید شدند؛ اما به دلیل تولید کم تیپ‌های ۱ و ۳، تیپ ۲ بیشتر شناخته شده است.
این موتور از اواخر دهه ۸۰ با افزایش قطعات داخلی به خطوط تولید ایران خودرو وارد شد و در پژو ۲۰۶ تیپ ۲ نصب شد. ابتدا TU3 با استقبال خوبی روبرو شد و سهم قابل توجهی از بازار خودروهای شهری را داشت، اما با ورود موتورهای جدیدتر و کم‌استهلاک‌تر، مرور زمان محبوبیت آن کاهش یافت. این نشان‌دهنده تغییر سلیقه بازار به خودروهای مدرن‌تر و اقتصادی‌تر است.
نقاط ضعف و محدودیت‌های موتور TU3
کم بودن توان و شتاب، استهلاک بالای قطعات و نبود نسخه به‌روزرسانی شده از عمده نقاط ضعف TU3 هستند. برخلاف سایر موتورهای ایران خودرو، TU3 بدون تغییر زیاد باقی مانده و مشکلاتی مانند سوختن واشر سرسیلندر که در موتور XU7 هم دیده می‌شود، در آن نیز وجود دارد. مشابهت با ساختار XU7، تعمیر و نگهداری را برای مکانیک‌ها آشنا کرده اما سرویس مرتب برای پیشگیری از خرابی‌های جدی ضروری است. موتور TU3 به دلیل حجم کم و طراحی قدیمی، از نظر قدرت و دوام توان رقابت با موتورهای مدرن‌تر را ندارد و برای خودروهای شهری محدودیت‌هایی ایجاد می‌کند.
تیراژ تولید و وضعیت بازار فعلی
آخرین تولید TU3 برای پژو ۲۰۶ تیپ ۲ تا سال ۱۴۰۲ صورت گرفته و اکنون تنها برای پژو ۲۰۷ مدل TU3 ساخته می‌شود. تیراژ این موتور نسبت به سایر پیشرانه‌های ایران خودرو مانند TU5 پلاس، EF7 و XUP به شدت کاهش یافته است. پژو ۲۰۷ با موتورهای مدرن‌تر، قیمت مناسب‌تر و تنوع بیشتری جایگزین TU3 شده و ادامه تولید این موتور بیشتر به خاطر صرفه اقتصادی و حفظ تنوع محدود مدل‌هاست تا دلیل فنی واقعی.
آینده موتور TU3 در خط تولید
یکی از پرسش‌های مهم درباره موتور TU3، ادامه حضور آن در خطوط تولید ایران خودرو است. برخلاف موتور XUP که به دلایل فنی و نیاز به گشتاور مشخصی برای برخی خودروها مانند آریسان ۲ توجیه دارد، TU3 هیچ مزیت فنی قابل توجهی برای ماندگاری طولانی ندارد.
آیا تنها قیمت پایین‌تر و تنوع محدود دلیل کافی برای ادامه تولید این موتور قدیمی است؟ در حالی که در دنیا حجم موتور خودروهای اقتصادی کاهش یافته و بسیاری سه سیلندر شده‌اند، این موتورها علاوه بر کم‌استهلاک بودن، با استانداردهای جدید مطابقت دارند. اما TU3 نه توان رقابتی دارد، نه استهلاک کمی و نه فناوری آن جوابگوی استانداردهای روز است.
سؤال اصلی: چرا باید این موتور در خط تولید بماند؟
آیا ایران خودرو نمی‌تواند با حذف TU3 و صرفه‌جویی در هزینه‌های خط تولید، منابع خود را برای تولید موتورهای قدرتمند و پیشرفته‌تری مانند TU5 پلاس اختصاص دهد؟ واقعیت این است که حتی از نظر جذابیت برای مشتری و تنوع مدل، TU3 گزینه مطلوبی نیست.
نتیجه‌گیری و نگاه آینده
موتور TU3 ایران خودرو با توان محدود، استهلاک بالا و عدم وجود نسخه به‌روزرسانی شده، بیشتر یک نمونه تاریخی است تا موتور اقتصادی واقعی. شباهت ساختاری آن با موتور XU7 باعث شده مشکلات قدیمی مشابهی داشته باشد و هنوز یادآور دوره طولانی تولید موتورهای داخلی باشد. آینده این موتور در خط تولید ایران خودرو نامعلوم بوده و مشخص نیست مزیت واقعی آن برای حفظ در بازار و تولید چیست.
آیا هاچبک اقتصادی ایران‌خودرو ارزش خرید دارد؟ بررسی پژو ۲۰۷ TU3 زیر ذره‌بین
