برای نخستین بار در جهان از‌ام‌آرآی برای درمان آریتمی پیچیده قلبی استفاده شد

این موفقیت جهانی، گامی بزرگ در جهت بهره‌گیری از iMRI به عنوان یک گزینه درمانی جایگزین برای این نوع آریتمی‌ها به شمار می‌آید.

مرکز پزشکی دانشگاه آمستردام (Amsterdam UMC) برای نخستین بار در جهان با موفقیت از اسکنر ام‌آرآی مداخله‌ای (Interventional MRI یا iMRI) جهت انجام آبلیشن قلبی (Cardiac Ablation) در یک بیمار مبتلا به آریتمی بطنی (Ventricular Arrhythmia) استفاده کرده است.

اگرچه ام‌آرآی به طور سنتی برای تشخیص به کار می‌رود، اما کاربرد آن در اقدامات مداخله‌ای قلبی رو به افزایش است، زیرا این فناوری تصویربرداری، دقت بیشتری از ساختارهای قلب ارائه می‌دهد.

مرکز پزشکی دانشگاه آمستردام سابقه‌ای طولانی در توسعه مداخلات قلبی با هدایت ام‌آرآی دارد و تاکنون چندین نوآوری مهم در این حوزه ثبت کرده است.

پروفسور کور آلارت (Cor Allaart)، متخصص الکتروفیزیولوژی و فوق تخصص قلب در این مرکز، اظهار داشت: حال بیمار خوب است؛ روند عمل به صورت برنامه‌ریزی شده پیش رفت و آریتمی به طور کامل رفع شد. از اینکه پس از سال‌ها آمادگی، به مرحله‌ای رسیدیم که اولین مرکز در جهان هستیم که توانسته‌ایم آریتمی‌های پیچیده قلبی را درون اسکنر MRI درمان کنیم، بسیار مفتخریم.

در آریتمی بطنی، بطن‌های قلب بیش از حد سریع یا نامنظم می‌تپند که باعث بروز علائم متعددی در بیماران می‌شود. این اختلال می‌تواند خطرناک و تهدیدکننده زندگی باشد، زیرا ممکن است به فیبریلاسیون بطنی (Ventricular Fibrillation) و در نهایت ایست قلبی ناگهانی منجر شود.

دکتر مارکو گوتّه (Marco Götte)، متخصص تصویربرداری قلبی و مسئول پروژه ام‌آرآی مداخله‌ای در Amsterdam UMC، می‌گوید: «در طول فرآیند آبلیشن، تصاویر ام‌آرآی دید بسیار بهتری از آناتومی قلب و ابزارهای مورد استفاده ارائه می‌دهند و همچنین امکان مشاهده تغییرات ایجاد شده روی بافت قلب را در همان لحظه فراهم می‌کنند.

بر خلاف تصاویر اشعه ایکس، ام‌آرآی قادر است کل ناحیه اطراف قلب، شامل رگ‌های خونی و دریچه‌ها، را نیز به تصویر بکشد. همچنین در طول عمل، امکان مشاهده زنده تأثیر درمان روی بافت میوکارد (Myocardial Tissue) وجود دارد.

دکتر گوتّه در ادامه توضیح می‌دهد: «در سال‌های اخیر، ما به تدریج دنیای تصویربرداری ام‌آرآی قلبی و اقدامات مداخله‌ای قلب را به هم پیوند دادیم. این فرایند نیازمند نوآوری‌های فنی، آموزش‌های گسترده و تطبیق روش‌های سنتی درمان بود. به عنوان آخرین مرحله قبل از این عمل، یک هفته به آمریکا سفر کردیم و روی قلب خوک تمرین نمودیم تا به آمادگی کامل برسیم. این نوآوری نه تنها در تکنولوژی، بلکه شامل روش کار و همکاری بین تخصصی میان متخصصان مداخله‌ای قلب، تصویربرداری، و همچنین دپارتمان‌های قلب، رادیولوژی، پزشکی هسته‌ای، بیهوشی و فناوری پزشکی بود. تنها با همکاری چندرشته‌ای و تیمی فوق‌العاده توانستیم این دستاورد را محقق کنیم.»

مرکز قلب جدید Amsterdam UMC که در حال ساخت است، به اتاق کاتتریزاسیون قلبی (Cardiac Catheterisation Room) مجهز به ام‌آرآی اختصاصی نیز مجهز خواهد شد تا توسعه و بهینه‌سازی این روش نوآورانه ادامه یابد.

پروفسور آلارت می‌گوید: «ما معتقدیم کاربرد نوآورانه ام‌آرآی در مداخلات قلبی، آینده درمان‌های قلبی است. درمان یک بیمار با آریتمی پیچیده، هدف دیرینه ما بود، اما اکنون به دنبال تحقق گام‌های بعدی مانند نمونه‌برداری‌های هدایت‌شده توسط MRI (MRI-Guided Biopsies) هستیم.

چالش آهن‌ربای غول‌پیکر

استفاده نوآورانه از ام‌آرآی در درمان‌های قلبی مدت‌هاست که در کانون توجه Amsterdam UMC قرار دارد. یکی از چالش‌های اصلی، ناسازگاری بسیاری از تجهیزات پزشکی با محیط MRI است. به همین دلیل، این مرکز به همراه شرکای صنعتی خود شامل شرکت‌های Siemens Healthineers، Imricor و MiRTLE Medical، در جهت سازگار کردن تجهیزات گام برداشته است.

دکتر گوتّه می‌گوید: «معمولاً تجهیزات مورد استفاده در آبلیشن فلزی هستند، اما MRI در واقع یک آهن‌ربای بسیار بزرگ و قوی است. بنابراین، مجبور شدیم همه چیز را از کاتترها گرفته تا مانیتورها، سیستم‌های ارتباطی و حتی طراحی سیستم نوار قلب ۱۲ لیدی سازگار با MRI (MRI Lead ECG System-12 Compatible) از نو طراحی کنیم. با این دستاورد، جایگاه پیشگامانه خود را بار دیگر تثبیت کردیم.»

منبع: معاونت علمی ریاست جمهوری