در سال ۱۴۰۲، بانک حدود ۲۷۹۰ میلیارد تومان سود عملیاتی ثبت کرده بود، اما در سال ۱۴۰۳ با زیان عملیاتی چهار میلیارد و ۷۷۰ میلیون تومان مواجه شد؛ تغییر ۱۰۰ درصدی که نشان‌دهنده ناترازی جدی بین درآمد و هزینه است.
کاهش چشمگیر در سود خالص
زیان خالص بانک در سال ۱۴۰۳ به ۸۲۱ میلیارد تومان رسیده است، در حالی که سال قبل این رقم به ۲۶۴۷ میلیارد تومان سود خالص بالغ می‌شد. چنین سقوطی می‌تواند هشداری جدی برای سهامداران و سپرده‌گذاران باشد.
افت شدید درآمدهای سرمایه‌گذاری
- درآمد از سپرده‌گذاری در بانک‌ها با ۴۹ درصد کاهش به ۱۲۱۰ میلیارد تومان رسید.
درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری در اوراق بدهی نیز ۵۳ درصد کاهش یافته و به ۹۳۹ میلیارد تومان تنزل کرده است.
در مجموع، درآمد عملیاتی بانک با کاهشی ۳۴ درصدی به ۴۳۵۸ میلیارد تومان محدود شده است.
افزایش هزینه‌های مطالبات مشکوک‌الوصول؛ عامل اصلی کاهش سود
مهم‌ترین عامل منفی در صورت‌های مالی، رشد ۱۲۷ درصدی هزینه مطالبات مشکوک‌الوصول است که به ۳۱۷۸ میلیارد تومان رسیده است. این مبلغ نیمی از درآمد عملیاتی بانک را پوشش داده و نشان‌دهنده افزایش ریسک نکول مشتریان و ضعف در مدیریت اعتبارسنجی و کنترل تسهیلات است.
زیان هر سهم و پیامدهای آن
بانک قرض‌الحسنه رسالت در سال ۱۴۰۳ برای هر سهم ۶۸۵ ریال زیان ثبت کرده است، در حالی که این رقم در سال ۱۴۰۲ به ازای هر سهم ۲۲۰۶ ریال سود بود. این تغییر شدید نشان دهنده فاصله گرفتن عملکرد بانک از سودآوری و بار سنگین تحمیل شده بر سهامداران است.
دلیل اصلی؛ کاهش منابع و بدهی به بانک مرکزی
بانک در توضیحات خود اشاره کرده که علت اصلی این کاهش، کاهش منابع در انتهای سال مالی ۱۴۰۳ بوده که منجر به اضافه‌برداشت از حساب جاری نزد بانک مرکزی و در نتیجه افزایش جریمه‌های نقدی شده است. کاهش درآمدهای غیرعملیاتی نیز این وضعیت را تشدید کرده و در نهایت باعث تبدیل سود به زیان شده است.
تحلیل و پیامدها
- ضعف در مدیریت ریسک اعتباری: افزایش ۱۲۷ درصدی هزینه مطالبات مشکوک‌الوصول نشان می‌دهد سیستم اعتبارسنجی بانک ناکارآمد بوده و بخش عمده منابع به تسهیلات بازنگشته است.
کاهش سرمایه‌گذاری‌های مالی: کاهش تقریبی نیمی از درآمدهای سرمایه‌گذاری و سپرده‌گذاری، نمایانگر ضعف در تنوع‌بخشی و مدیریت بهینه دارایی‌ها است.
وابستگی به منابع ناپایدار: اضافه‌برداشت از بانک مرکزی به وضوح نشان می‌دهد که بانک در تأمین نقدینگی به مشکل برخورده است.
ریسک برای سپرده‌گذاران و سهامداران: استمرار این روند می‌تواند اعتماد عمومی به بانک را به شدت کاهش دهد و در بلندمدت تهدیدی برای پایداری آن باشد.
بانک قرض‌الحسنه رسالت که در سال‌های گذشته به عنوان نمونه موفق بانکداری قرض‌الحسنه شناخته می‌شد، در سال مالی ۱۴۰۳ با بحرانی جدی در سودآوری و مدیریت منابع روبرو شده است. تبدیل سودهای چند هزار میلیاردی به زیان سنگین، هشداری مهم برای مدیران بانک و نهادهای ناظر پولی و بانکی است.
اصلاح فوری ساختار اعتباری، مدیریت سرمایه‌گذاری و کنترل هزینه‌ها تنها راه بازگرداندن بانک به مسیر پایداری است؛ در غیر این صورت، ادامه زیان‌دهی می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای برای کل نظام بانکی، به ویژه در بخش قرض‌الحسنه، به دنبال داشته باشد.
